Alane Ferguson – Verdacht (Show me the evidence)

Ze reden de straat uit. Lichten weerspiegelden op de motorkap. Lauren rolde het raampje naar beneden en ademde de koele lucht in. In de verte werd er getoeterd, auto’s reden voorbij, voetstappen weergalmden in de nacht zoals gewoonlijk. Maar Lauren voelde zich anders. Ze had het gevoel dat alles in haar leven doodging. Eerst Adam, toen Rachael en nu haar vriendschap met Janaan. Lauren wist niet hoe ze het kon tegenhouden. En ze wist op dat moment ook niet goed of ze het wel wou.

Ze keek stiekem naar Janaans gezicht dat steeds oplichtte door de lampen van tegenliggers. Janny was sterk, dat was ze altijd geweest, maar ze gebruikte haar sterkte als een muur. Voor het eerst besefte Lauren dat een muur dingen evengoed binnenhoudt als buitensluit.

Verdacht gaat over de relatie tussen twee beste vriendinnen, die ondanks een hoop problemen stand houdt.

Lauren en Janaan zijn elkaars beste vriendinnen, op school hebben ze eigenlijk alleen elkaar. Janaan heeft problemen thuis, vooral sinds haar babybroertje Adam overleden is aan wiegendood terwijl zij oppaste. Zij neemt zichzelf dit kwalijk. Als Janaan en Lauren samen op een andere baby passen, overlijdt ook die aan wiegendood. Janaan wordt verdacht van moord. Lauren heeft ondertussen de grootste moeite om in haar onschuld te geloven, vooral omdat Janaan kortaf en geheimzinnig doet. Ze vraagt zich af wat er aan de hand is, en of het haar schuld is. Uiteindelijk komen de twee vriendinnen samen doordat ze uitvinden wat er werkelijk is gebeurd met de baby’s: een geheimzinnige wonderdokter heeft ze verdoofd met gif en verkoopt ze aan het buitenland.

Verdacht is eigenlijk een Amerikaans boek, en dat is ook te zien. Het verhaal is ruim overgoten met drama, soms op het ongeloofwaardige af, en er is een cliché-happy end met een simpele moraal: als vrienden raar doen, hoeft dat niet met jou te maken te hebben, meestal zitten ze gewoon ergens mee. Toch is het boek vakkundig en spannend geschreven, waardoor je daar overheen leest en alleen maar wilt weten hoe het afloopt.

Door: Ruud.

Curtis Jackson, Laura Moser – Playground ( Slagveld )

‘Tegen de tijd dat ik naar de plek was gelopen waar Terrence stond te lachen met zijn vrienden, was mijn hoofd helemaal leeg. Ik dacht nergens aan, helemaal nergens aan, toen ik mijn arm als een molenwiek rondzwaaide en uithaalde naar zijn gezicht.

En toen leek de tijd stil te staan. Terwijl mijn arm nog ergens in de lucht zweefde, keek Terrence me aan met een blik die ik nooit meer zal vergeten, hoe ik mijn best ook doe: het leek alsof het hem, ondanks die volle sok met batterijen in mijn hand, geen moer kon schelen. Ik was gewoon nog steeds de loser die ik altijd al was geweest.’

‘Slagveld’ is het eerste jeugdboek van Curtis Jackson, beter bekend als rapper 50 Cent. 50 maakte eerder een film over zijn leven, ‘Get rich or die trying’. Qua verhaal lijkt dit boek op de film: een probleemjongen weet wat van zichzelf te maken. Qua stijl lijkt het boek op 50’s muziek: snel, beeldend en meeslepend. De originele versie ‘Playground’ kwam in 2012 uit bij uitgeverij Razorbill in New York, de Nederlandse vertaling is van 2013 en is uitgegeven bij Moon in Amsterdam.

 In het bovenstaande citaat staat hoofdpersoon Dikzak op het punt een voor hem onbekende jongen kapot te slaan. Dikzak is een jongen van dertien jaar oud die sinds kort met zijn moeder in Garden City woont. Hij valt wat buiten de boot op school tot hij uit het niets Maurice het ziekenhuis in slaat op het schoolplein. Vanaf dat moment hoort Dikzak bij de stoere jongens. Het gaat van kwaad tot erger tot de jongens hem opstoken om Terrence te slopen op een feestje. Terrence is leper dan Dikzak en slaat hèm in elkaar. Dikzak ligt er nu helemaal uit op school. Hij ontdekt zijn talent voor filmen en begint zijn fouten goed te maken.

 ‘Slagveld’ heeft een erg originele stijl. Het verhaal wordt verteld vanuit de gesprekken die Dikzak moet voeren met een psychologe. Aangezien Dikzak pas nadat hij zich heeft misdragen bij de psycholoog moet komen, kom je dus steeds pas later te weten wat Dikzak nu precies gedaan heeft. Omdat de belangrijke gebeurtenissen niet netjes op volgorde aangeboden worden, ben je niet op de hoogte van alle details. Hierdoor is er ruimte voor verschillende geheimen die tussen de regels door verstopt zitten in het verhaal. Details die je nog niet kende, waardoor je ineens anders gaat denken over de situatie. Zo begint het boek ermee dat Dikzak bij de psycholoog zit omdat hij Maurice heeft mishandeld, maar hoe hij daartoe kwam, komt pas in één van de laatste hoofdstukken aan bod. Maurice blijkt Dikzak er vrij arrogant op te hebben gewezen dat zijn moeder Shari en haar vriendin Evelyn lesbisch zijn, iets wat hij zelf nog niet wist.

 De situatie van Dikzak wordt zo beeldend beschreven dat je jezelf bijna bij hem in Garden City waant. De omgeving wordt duidelijk zichtbaar uit het verhaal, maar vooral de sociale situatie is herkenbaar. Dikzaks ouders zijn gescheiden. Zijn vader hangt in New York de player uit, terwijl zijn moeder in de voorstad keihard werkt als verpleegster. Voor Dikzak hebben ze allebei weinig tijd. Op school zijn er cool kids, nerds en een mooi meisje waar Dikzak verliefd op is, maar dat hij niet aan durft te spreken. Als hij nieuwe Nikies jat of iemand in elkaar slaat is hij de man. Al deze zaken worden vlot en min of meer terloops beschreven. Er zijn geen pauzes voor lange uitleg, het verhaal gaat gewoon door. Ook het taalgebruik van de personages is herkenbaar en past bij de situatie.

 Er zit een duidelijke boodschap in het verhaal. Dikzak is uiteindelijk agressief omdat hij slecht in zijn vel zit en niet weet bij welke groep hij wil horen. Daarbij wordt hij heen en weer geslingerd tussen zijn moeder die er op de hardwerkende manier wat van probeert te maken en zijn vader, die schijt heeft aan regels. Als Dikzak meer aandacht krijgt, van psycholoog Lynn en van de vriendin van zijn moeder, en zijn talent voor filmen gestimuleerd wordt door een inschrijving op een kunstschool, gaat hij wel wat maken van zichzelf en wordt hij wel aardig en meelevend. Deze boodschap kan een openbaring zijn voor getalenteerde rotjongens. Gelukkig ligt hij er nergens zo dik bovenop dat het vervelend wordt voor andere lezers.

‘Slagveld’ is zo meeslepend geschreven dat je het in één keer uit wilt lezen. Door de stijl, de woordkeus en de beeldende beschrijvingen vormt het een geloofwaardig portret van het moeilijke leven van een tiener uit de suburbs, waarvoor 50 Cent tussen de regels door nog wat duidelijke levensadviezen meegeeft.

Door: Ruud

Bettie Elias – Dichter bij de maan

Vik wordt elke dag na school opgesloten op zolder door zijn oudere broer Alex. Als avondeten krijgt hij slechts boterhammen met chocoladepasta. Alex verwijt Vik dat hun vader is weggelopen na zijn geboorte. Hun moeder bemoeit zich er niet echt mee, ze laat zich door Alex vertellen wat ze moet doen. Viks zus Ellen bemoeit zich helemaal nergens mee, zolang ze maar geld krijgt om met haar vriendinnen te chillen. Viks zelfbeeld is laag, hij vindt zijn omstandigheden verdiend.

Op school, waarschijnlijk de basisschool, doet Vik het slecht, al gaat het beter dan vroeger. Hij leert er Nicolas kennen, een dikke jongen met adhd die desondanks veel zelfverzekerder is dan hem. Geleidelijk begint Vik vragen te stellen bij zijn situatie, omdat zijn blik op de wereld wordt verbreed, eerst door de foto van zijn ouders samen die hij op zolder vindt, dan door de krant van de meester die hij uit de prullenbak haalt en ‘s avonds op zolder spelt, vervolgens door de bezorgdheid van de vrouw van de buurtkruidenier en dan door de omgang met Nicolas. Nicolas krijgt wel aandacht van zijn ouders, wat zich vooral uit in het feit dat hij altijd chips en snacks bij zich heeft. Ook voetbalt Nicolas ’s zaterdags in het park. Vik, die altijd zo lang mogelijk weg blijft maar toch op stipte tijd thuis komt, blijft door het voetballen met Nicolas voor het eerst langer weg van huis. De angst voor Alex begint af te nemen, en in zijn hoofd begint Vik meer op te komen voor zichzelf. Ook het vreemde van zijn situatie wordt regelmatig erkend: de kruideniersvrouw, tante Mathilde en de meester vragen zich af of er problemen zijn thuis, waarop Alex en zijn moeder krampachtig doen alsof er niets aan de hand is en Vik even alle vrijheid geven, zodat hij nog meer weet dat ze hem normaal onterecht behandelen.

De doorbraak komt nadat Vik zijn moeder zover heeft gekregen dat ze langskomt bij het schooltoneelstuk. Hij krijgt voor de eerste keer in het verhaal de onverdeelde aandacht van zijn moeder. Thuis wordt die wreed doorbroken door Alex en gaat Vik terug naar de zolder. In de krant leest hij dat een moeder en haar zoon zijn veroordeeld omdat ze hun zoon en broertje jarenlang opgesloten en verwaarloosd hebben. Als hij stiekem naar de bioscoop wil met Nicolas en het gezin tegenkomt in de keuken, confronteert hij hen hiermee. Hij roept dat hij het zat is en hun aanklaagt als het niet ophoudt. Van het ene op het andere moment is Vik een normaal onderdeel van het gezin, krijgt hij zijn eten weer beneden en mag hij eindelijk een nieuwe broek kopen. Moeder en Ellen veranderen niet, alleen Alex trekt zich terug. Vik merkt op dat Alex’ puisten erger geworden zijn nu, implicerend dat Alex alleen zo deed vanwege zijn eigen puberproblemen.

Het boek sluit aan op de belevingswereld van kinderen, vooral jongens. Viks ouders zijn gescheiden, zijn moeder moet te hard werken om zich met hem te bemoeien, er is wrijving met zijn oudere broer en zijn oudere zus is vooral met zichzelf bezig.

De titel ‘dichter bij de maan’ vormt de psychologische verklaring voor Alex’ wangedrag. Vik koestert de volle maan omdat de laatste goede herinnering die hij samen met zijn moeder heeft, het samen kijken naar de maan is, terwijl Alex alleen naar de maan moet kijken.

Door: Ruud.